Những năm gần đây, khi công tác tại Phòng Phụ đạo điều mà tôi thường nghe thấy từ các bậc phụ huynh là: “Thầy/ cô giáo ơi, con tôi sắp làm tôi tức chết đi được rồi! Tôi không biết phải nói chuyện với con tôi như nào nữa”
Thực ra, nghệ thuật nói chuyện một cách nhẹ nhàng giữa phụ huynh và trẻ là một phương pháp tương tác. Phương pháp này có thể thiết lập sự liên kết, tăng khả năng giao tiếp và hiểu biết lẫn nhau. Dưới đây là một số bí quyết nói chuyện giữa phụ huynh và trẻ:
1. Sử dụng ngôn ngữ tích cực: Dùng những lời động viên và khen ngợi giúp trẻ tự tin và tích cực hơn. Ví dụ: “Con làm rất tốt!”, “Bố/ mẹ tin rằng con nhất định sẽ làm được!”.
2. Lắng nghe và tôn trọng những cảm nhận của con: Khi trẻ bày tỏ cảm xúc và ý kiến, hãy cho trẻ cảm giác được thấu hiểu và hãy lắng nghe những nhu cầu của trẻ. Ví dụ: “Bố/ mẹ biết là con đang rất tức giận, con có thể nói cho bố/ mẹ biết có chuyện gì xảy ra không?”.
3. Đặt câu hỏi thay vì chỉ trích/ phê phán: Khi trẻ làm sai việc gì đó, hãy dùng câu hỏi để hướng dẫn trẻ suy nghĩ và tự kiểm điểm. Ví dụ: “Con thấy cách giải quyết này có tốt cho con và người khác không?”.
4.Sử dụng ngôn ngữ “Tôi”: Biểu đạt những cảm nhận và suy nghĩ của mình, chứ không chê trách hoặc phán xét trẻ. Ví dụ: “Khi con không nói cho bố/ mẹ kế hoạch của con, bố/ mẹ sẽ cảm thấy lo lắng và bối rối”.
5. Đặt mục tiêu chung: Cùng thiết lập mục tiêu với trẻ, đồng thời khuyến khích trẻ suy nghĩ xem làm thế nào để đạt được mục tiêu đó. Ví dụ: “Chúng ta hãy cùng lập ra kế hoạch học tập để giúp con đạt được mục tiêu của mình nhé”.
6. Khuyến khích trẻ giải quyết vấn đề: Giúp trẻ tìm ra phương pháp giải quyết vấn đề thay vì trực tiếp đưa ra đáp án. Ví dụ: “Con thấy có cách nào để giải quyết được vấn đề này không?”.
7. Dành cho trẻ sự khẳng định và động viên: Cho dù đó là sự nỗ lực không ngừng hay những tiến bộ nho nhỏ, hãy dành cho trẻ sự khẳng định và động viên. Ví dụ: “Bố/ mẹ nhận thấy được những cố gắng của con trong học tập, bố/ mẹ cảm thấy rất tự hào về con!”.
Nghệ thuật nói chuyện một cách nhẹ nhàng được đề cập ở trên, giúp thiết lập mối quan hệ tốt đẹp giữa cha mẹ và con cái, thúc đẩy sự trưởng thành cũng như bồi dưỡng sự tự tin của trẻ. Xin hãy nhớ rằng, mấu chốt của vấn đề là sự tôn trọng, thấu hiểu và tương tác. Ngoài ra, tôi cũng cung cấp một số bí quyết nuôi dạy con cái để các bậc phụ huynh tham khảo:
1.Ghi nhận những nỗ lực của trẻ: Không chỉ chú trọng đến kết quả đạt được mà còn cần chú ý đến những nỗ lực và cố gắng của trẻ. Ví dụ: “Bố/ mẹ thấy con đã cố gắng để hoàn thành bài tập, bố/ mẹ rất tự hào về con!”.
2. Cho trẻ quyền lựa chọn: Cho trẻ một số cơ hội lựa chọn để trẻ cảm thấy được tôn trọng và có trách nhiệm với sự lựa chọn của mình. Ví dụ: “Con muốn làm việc gì trước: rửa bát hay quét nhà?”.
3. Chia sẻ lòng biết ơn: Thể hiện sự biết ơn đến trẻ để cho trẻ biết rằng những nỗ lực và đóng góp của trẻ được nhìn nhận và đánh giá cao. Ví dụ: “Cảm ơn con đã giúp bô/ mẹ dọn nhà, điều này đối với bố/ mẹ rất quan trọng”.
4. Khuyến khích trẻ phát huy sự sáng tạo và trí tưởng tượng: Cho trẻ không gian và thời gian, khuyến khích trẻ thể hiện sự sáng tạo và trí tưởng tượng của mình. Ví dụ: “Bức tranh của con thật sự sáng tạo, bố/ mẹ rất thích con nghĩ ra được ý tưởng độc đáo như thế!”.
5. Xây dựng các quy tắc và quy ước chung: Thảo luận và xây dựng những quy tắc và quy ước chung cùng trẻ để trẻ có thể tham gia và hiểu được nguyên nhân tại sao lại có những quy tắc và quy ước này. Ví dụ: “Chúng ta hãy cùng thỏa thuận thời gian đi ngủ, như thế con sẽ ngủ được đủ giấc”.
6. Cung cấp sự hỗ trợ về mặt cảm xúc: Khi trẻ cảm thấy thất vọng, buồn bã và lo lắng, hãy cung cấp sự hỗ trợ và an ủi về mặt cảm xúc. Ví dụ: “Bố/ mẹ hiểu được sự lo lắng của con, bố/ mẹ sẽ luôn ở bên hỗ trọ cho con”.
Những phương thức tương tác trong việc nuôi dạy con cái theo cách gần gũi ấm áp, giúp tăng cường sự liên kết giữa bố mẹ và con cái, đồng thời thiết lập một mối quan hệ hòa thuận và vui vẻ hơn.
Chúc cho mỗi gia đình đều có mối quan hệ hòa thuận!